Hamîduddîn el-Ferâhî ve Leheb Suresi Tefsiri

Abstract

Hamîduddîn el-Ferâhî (1863-1930) Hindistan’ın son dönem müfessirlerindendir. Ferâhî, kendine özgü geliştirdiği Kur’an’daki sure, âyet ve kelimelerin birbiriyle münasebetini de kapsayan, her surenin tek bir ana konusunun olduğu ve tüm âyetlerin bu anlam çerçevesinde anlaşılması gerektiğini savunan “nazm metodu”ndan hareketle “Niẓāmu’l-Kur’ân ve Te’vîlu’l-Furkān bi’l-Furkān” isimli Arapça bir tefsir yazmayı hedeflemiştir. Müellifin vefatı nedeniyle tamamlanamayan tefsir çalışmasında Leheb suresi yorumu, nazm metodunun en başarılı ve özgün üslupla uygulandığı bölümlerdendir. Müellif, Leheb suresini bazı yönleriyle geçmiş dönem müfessirlerinden farklı ele alır. Buna göre surede Ebu Leheb ve eşine değil, müminlere hitap edilmektedir. Surede Ebu Leheb ve eşine yönelik herhangi bir yerme, beddua yahut sövgü anlamı yoktur. Surenin ana konusu müminlere, baş düşmanlarının helakinin haber verilmesini içerir. Sure sanıldığının aksine hicrete yakın bir dönemde Mekke’de veya Bedir savaşından önce Medine’de nâzil olmuştur. Bu makalede Ferâhî’nin Leheb suresi yorumu klasik ve modern dönem müfessirlerin görüşleriyle mukayeseli ele alınmaya gayret edilecektir. Müellifin hayatı, eserleri ve Kur’an yorumunda nazm metoduna ilişkin özet bilgi verilerek, Ferâhî’nin Leheb suresi tefsirinde iddialarını desteklemek için sunduğu deliller ve ulaştığı sonuçlar değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Makalede ayrıca surenin yorumlanmasında Ferâhî’ye özgü tespitlerin daha iyi anlaşılabilmesi maksadıyla Leheb suresi meallendirilmiştir